ਪਤਨੀ ਦੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਉਣਾ ‘ਬੇਰਹਿਮੀ’ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ : ਹਾਈ ਕੋਰਟ
ਮੁੰਬਈ, 26 ਜੁਲਾਈ, 2025 (ਨਿਊਜ਼ ਟਾਊਨ ਨੈਟਵਰਕ) :
ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ 27 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਇੱਕ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਤੀ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਹੈ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪਤਨੀ ਦੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਉਣਾ ‘ਬੇਰਹਿਮੀ’ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
ਮਾਮਲੇ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸਤਾਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਦਾਸ਼ਿਵ ਰੂਪਨਵਰ ਨੂੰ 1998 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਪ੍ਰੇਮਾ ਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਲਈ ਉਕਸਾਉਣ ਅਤੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰੇਮਾ ਜਨਵਰੀ 1998 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰੋਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਲਾਸ਼ ਇੱਕ ਖੂਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਰਾਮਦ ਹੋਈ ਸੀ। ਪ੍ਰੇਮਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ‘ਤੇ, ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਦਾਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਵਿਰੁੱਧ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ‘ਤੇ ਦੋਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰੇਮਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਸਦਾਸ਼ਿਵ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਸਦਾਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਲਈ ਉਕਸਾਉਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ। ਸਦਾਸ਼ਿਵ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ 23 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਚਰਵਾਹੇ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਨੇ ਉਸੇ ਸਾਲ ਸਜ਼ਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਅਪੀਲ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਅਤੇ ਤਰਕ
ਕੇਸ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ, ਜਸਟਿਸ ਐਸਐਮ ਮੋਦਕ ਦੀ ਸਿੰਗਲ ਜੱਜ ਬੈਂਚ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇਣ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਸਹੁਰੇ ‘ਤੇ ਨੂੰਹ ਦੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਦੇ ਝਗੜੇ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਘਰੇਲੂ ਝਗੜੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਲਈ ਉਕਸਾਉਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।”
ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸਤਗਾਸਾ ਪੱਖ ਕਥਿਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਿਚਕਾਰ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਉਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਪਰਾਧਿਕ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲਈ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਲਈ ਉਕਸਾਉਣਾ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਵਿਆਖਿਆ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠਲੀ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਵੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ।
ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਘਰੇਲੂ ਵਿਵਾਦਾਂ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧਿਕ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਹੈ।
